Crisis in mannelijkheid

‘Op dit boek heb ik lange tijd zitten wachten en ik ben er ontzettend blij mee. Ik hoop dat het veel christenen aan het denken zet en de ogen opent voor het beeld van God in ieder van ons.’
Floyd McClung

Covertekst:

Veel mannen worstelen met zichzelf en zijn ontevreden over hun werk. Ze schieten tekort als echtgenoot en als vader in het gezin. Ze hebben moeite met gezag en zijn diep in hun hart bang voor God. Wat is er met hen aan de hand? De rolmodellen van vroeger zijn verdwenen, met alle zekerheden van dien.

De gevolgen hiervan? De mannen weten niet goed raad met de seksualiteit van hun zonen en dochters. Ze blijven onvolwassen, raken steeds passiever en zijn niet in staat zichzelf en hun gezin boven de sleur van alledag uit te tillen.

Dit is de problematiek die Leanne Payne aan de orde stelt. Diepgaand, zonder omwegen, met tal van illustraties uit haar eigen pastorale ervaring. Ze laat zien hoe mannen van nu hun identiteit kunnen terugvinden en daardoor veel gezonder in het leven kunnen staan. Een hoopvol boek, ook voor vrouwen, want het vrouwelijke en het mannelijke vullen elkaar aan.

Leanne Payne heeft meer dan twintig jaar ervaring op het gebied van gebedspastoraat en de dienst der genezing. De boeken die ze hierover heeft geschreven, worden door een brede kring van lezers gewaardeerd en in praktijk gebracht.

Leanne Payne schrijft in de introductie:
Ik ontdekte dat er een groot aantal mannen is dat op de een of andere manier onzeker is in zijn mannelijkheid. In Het gebroken Beeld schreef ik over de verdrongen of onbevestigde mannelijkheid zoals deze naar voren komt in de homoseksuele neurose. Maar de homoseksuele neurose is slechts één van de manieren waarop dit wijdverbreide probleem in de mannelijke identiteit, dat veel facetten heeft, zich openbaart. Mijn doel is om in dit boek andere vormen van het probleem te laten zien en te laten zien hoe degenen die eronder lijden kunnen worden genezen in een context van gebed voor persoonlijke heelheid. Dat is het belangrijkste accent van dit boek, want de behoefte om voor dit soort genezing te leren bidden is overweldigend en de positieve resultaten van dit gebed zijn erg groot.
Daarnaast zal ik enkele van de (psychologische, historische en filosofische) oorzaken aanwijzen van deze toenemende culturele ziekte, die nu al epidemische vormen aanneemt, en die ik de crisis in mannelijkheid ben gaan noemen. Tenslotte zal ik het wezen van het mannelijke zelf bekijken, in tenminste enkele van zijn psychologische, filosofische en theologische wortels. Natuurlijk zal ik ook het vrouwelijke bekijken, want het is onmogelijk om het één zonder het ander te bezien. Zoals terecht vermeld wordt in de mythe van Plato’s Symposium waren het mannelijke en het vrouwelijke oorspronkelijk met elkaar verbonden en ten diepste onafscheidelijk.
Veel van wat tegenwoordig emotionele ziekte of onevenwichtigheid genoemd wordt is slechts het mannelijke of vrouwelijke dat binnen de persoonlijkheid niet bevestigd en uit balans is.
Het geval van een man die ernstig van zijn mannelijke kant en identiteit was vervreemd was ooit een pathologische zeldzaamheid, een toestand die maar zo nu en dan voorkwam. Mannen waren, door hun vaders en de mannen in de samenleving als man bevestigd, voor het grootste deel vrij om uit te groeien tot echtgenoten, vaders en leiders. In het zekere bezit van hun gender-identiteit handelde de overgrote meerderheid van de mannen als het ware vanuit een hart dat was bevrijd van het legalisme uit de kindertijd, het narcisme van de adolescentie of het perfectionisme van een volwassenheid die tevergeefs naar zelfacceptatie (of zelfs naar bevestiging van ouders) zoekt. Ongelukkigerwijs is dat, wat ooit de uitzonderlijke psychogene factor was, nu geworden tot een hoofdkenmerk van de cultuur als geheel. Vandaag de dag zijn er inderdaad erg weinig mannen als man bevestigd en velen zijn pathologisch in alle opzichten van hun mannelijke kant vervreemd.
Hoewel het grootste deel van dit boek over de genezing van mannen gaat, wil ik de vrouwelijke lezer verzekeren dat ze er niet buiten wordt gehouden. De belangrijkste crisis heerst vandaag de dag echter onder mannen. Wanneer mannen worden genezen zal de genezing van vrouwen op natuurlijke wijze volgen. Hier is een belangrijke reden voor. Het is de vader (of zijn vervanger) die zonen en dochters in hun seksuele identiteit bevestigt en daardoor (omdat gender-identiteit een essentieel onderdeel van de persoonlijkheid is) bevestigt als persoon. Mannelijkheid is, zoals we zullen zien, uiteindelijk niet iets wat geleerd moet worden, maar veeleer een kwaliteit die geproefd of ervaren moet worden. Het mannelijke binnenin moet te voorschijn geroepen en gezegend worden door het mannelijke van buitenaf. Zo ontvangt het de opdracht om te zijn, om te groeien en om volwassen te worden. In het algemeen gesproken zien we nu een generatie zonen van wie de vader, al enkele generaties lang, niet bevestigd is als man. De vader die niet bevestigd is in zijn eigen mannelijkheid kan de zoon niet voldoende bevestigen in de zijne.
Als een man bevestiging in zijn mannelijkheid gemist heeft, is het automatische en ernstige gevolg dat hij zal lijden aan een laag zelfbeeld. Hij zal niet in staat zijn zichzelf te accepteren. Mannen die niet in staat zijn om zichzelf volledig te aanvaarden verliezen in bepaalde mate het vermogen om als vader, als echtgenoot en als leider te handelen. Kortom: in tenminste een deel van hun persoonlijkheid blijven ze onvolwassen en worden ze in toenemende mate passief en zijn ze niet in staat om op een creatieve manier de veranderingen te initiëren die nodig zijn om henzelf en hun gezin op te trekken uit de onvermijdelijke moerassen van het leven. Het vermogen om dit te doen zit in hen. De mannelijke kwaliteiten en gaven zijn er, maar ze zijn niet ‘bevestigd’ tot leven.
Hoewel de liefde en bevestiging van de moeder voor een zoon of dochter op duizend manieren belangrijk zijn, kan ze haar zoon uiteindelijk niet vertellen dat hij een man is, noch haar dochter dat ze inderdaad een vrouw is. Er zijn een aantal redenen waarom dit zo is en waarom het de vader (of zijn vervanger) is die zijn zonen en dochters in hun seksuele identiteit en daardoor als persoon bevestigt. De belangrijkste is dat we in de puberteit en adolescentie luisteren naar de mannelijke stem. Het is de krachtige, mannelijke liefde en bevestiging die ons er door deze stem van overtuigt dat we echt en definitief gescheiden zijn van onze moeder. Toen we geboren werden kenden we onszelf niet als van haar gescheiden. Als we ooit tot een besef van wel-zijn of überhaupt van zijn waren gekomen, was dit door haar liefde – of die van een goede vervanger van haar. Haar ogen werden, terwijl we ons in haar armen nestelden, de navelstreng, het levengevende kanaal van liefde waardoor ons besef van zijn werd bevestigd en we gingen begrijpen dat we aparte en waardevolle wezens waren met onze eigen rechten. Met andere woorden, we begonnen langzamerhand aan de moeilijke taak om onze identiteit van die van haar te scheiden.
De crisis in mannelijkheid bestaat uit het feit dat deze scheiding en bevestiging van identiteit vandaag de dag niet plaatsvindt. Als we uit de puberteit en adolescentie komen staat onze persoonlijkheid nog niet vast. Psychologen hebben er allang op gewezen dat de voortgang van kindertijd naar volwassenheid een aantal stappen van psychosociale ontwikkeling inhoudt, en wanneer we één hiervan missen krijgen we problemen. De stap van zelfacceptatie komt in de ideale situatie direct na de puberteit. De sleutel tot het zetten van deze stap ligt in de liefde en bevestiging door een gezonde vader. Net zoals de moeder heel belangrijk is in de eerste levensmaanden, is de vader dat in deze latere periode. Het doet er niet toe hoe gezond de moeder psychologisch en geestelijk gezien is; zij kan de kloof die de ontbrekende vader achterlaat niet overbruggen.
De vader hoeft niet letterlijk afwezig te zijn om in het leven van het kind te ontbreken. We kennen allemaal de vader die teveel betrokken is bij zijn werk en geen tijd heeft om bij zijn kinderen te zijn. Er zijn anderen die, hoewel ze aanwezig zijn, liefdeloos en afstandelijk zijn, of zwak en zelf onbevestigd – en daardoor niet in staat zijn hun kroost te bevestigen. Men moet er echter op wijzen dat deze breuk tussen ouders en het kind niet altijd iets is waar zij verantwoordelijk voor zijn. Er zijn veel gezonde vaders of moeders die voor hun tiener graag aanwezig willen zijn, maar die hem of haar zijn kwijtgeraakt aan een cultuur die haar jongeren aanmoedigt om voor bevestiging en aanvaarding uitsluitend naar hun leeftijdgenoten te kijken.
We kunnen niet aan de volgende generatie doorgeven wat we zelf niet bezitten. Onbevestigde mannen zijn niet in staat om hun eigen zoons en dochters voldoende als mannelijk en vrouwelijk en daardoor als persoon te bevestigen. Totdat mannen opnieuw gaan functioneren in deze essentiële bekwaamheid zullen vrouwen tevergeefs proberen deze leemte te vullen en zullen zij hun pijn en verwarring blijven verwoorden.
Kort samengevat: er bestaat tegenwoordig bij een groot aantal mannen een overweldigend grote gender-verwarring. Wanneer mannen worden genezen zal de weg geopend worden tot de heelheid van vrouwen. Wanneer mannen zich echter niet terug zullen gaan vinden als mannen zal dezelfde gender-verwarring op dezelfde schaal binnenkort ook het diepe wezen van vrouwen gaan verduisteren.
Ik begin dit boek met het verhaal van Richard, één van de meer gecompliceerde en ernstige voorbeelden die de pijn illustreren die een begaafde jongeman ervaart wanneer hij van een essentieel onderdeel van zichzelf is vervreemd. Zijn verhaal illustreert tevens de ongelooflijke vreugde van het ervaren van een transcendente mannelijkheid, die hem in contact brengt met die van hemzelf.